.Frank Smith powiadał, że „Jeden język ustawia Cię w korytarzu życia. Dwa języki otwierają każde drzwi po drodze”. Nie ulega wątpliwości, że znajomość języków obcych jest obecnie niezwykle istotna w świetle globalizacji i ery Internetu. Dodatkowo jest także jednym z kluczowych kryteriów, a zarazem wymogów stawianych przez pracodawców, szkoły średnie i wyższe. Czy zatem wychodząc naprzeciw oczekiwaniom zmieniającego się świata kształtowanie kompetencji językowych nie wydaję się być koniecznością?
Kiedy jest najlepszy moment na rozpoczęcie nauki języka obcego?
Przeprowadzone liczne naukowe badania wykazały, że istnieje tzw. wiek krytyczny (od drugiego roku życia do okresu dojrzewania). Jest to okres, w którym dzieci uczą się i przyswajają nową wiedzę dużo szybciej i w dużo szerszym zakresie niż młodzież i dorośli. Jest to uwarunkowane kształtowaniem się na tym etapie takich cech jak plastyczność organów wymowy, doskonały słuch, brak lęku przed mówieniem i spontanicznością. Jeśli w tym okresie stworzymy dziecku naturalne, odpowiednie warunki do tego, aby codziennie mogło używać dwóch języków, to w przyszłości będzie co najmniej dwujęzyczne. Wczesna dwujęzyczność natomiast, znacząco wpływa na rozwój obszaru mózgu odpowiadającego za komunikację, a treści merytoryczne przyswajane są szybciej i efektywniej (Hofman A. ,, Rozbudzić geniusza”)
Co to jest dwujęzyczność?
Francois Grosjean zdefiniował dwujęzyczność jako posługiwanie się dwoma lub więcej językami w codziennym życiu, z zaznaczeniem, że stopień ich zaawansowanie nie musi być jednakowy.
Czy warto więc uczyć dzieci obcego języka od małego?
Oczywiście, że tak. Czas intensywnego rozwoju dziecka przypada na okres „wieku krytycznego” -to w głównej mierze żłobek i przedszkole. Dzieci na tym etapie bardzo szybko się uczą , przyswajają nową wiedzę i umiejętności. Są ciekawe świata i chętnie odkrywają jego zakątki. Jednym z nich jest język obcy. Młodzieży i dorosłym nauka kojarzy się z kolejnym obowiązkiem, pewnym przymusem. Dzieci podchodzą do tego zupełnie inaczej. One uczą się poprzez osłuchiwanie, poznawanie melodii języka, jego brzmienia, tempa. Poznają język i przyswajają go z łatwością. Kojarzą słowa i wyrazy z czynnościami, reakcjami. Doskonale obserwują, a przy tym nie boją się podejmowania prób i popełniania błędów. To tak, jakby „zanurzały” się w tym językowym świecie. Jest to jedna z najskuteczniejszych metod nauki dwujęzyczności tzw. immersja językowa. Jeśli stworzymy maluchom sprzyjające i, co ważne, naturalne warunki i okoliczności do poznawania drugiego języka, to nauka będzie miała bardzo efektywny wydźwięk nie tylko na płaszczyźnie osobowej i społecznej, ale także zdrowotnej. „Powiedz mi – a zapomnę, naucz mnie – może zapamiętam, zaangażuj mnie – a nauczę się” – jak mawiał Benjamin Franklin.
Rozwijanie dwujęzyczności wymaga struktury i celów
W środowisku obcojęzycznym język obcy używany jest jako rzeczywisty środek komunikacyjny. Jego użycie wynika z autentycznych potrzeb, a rozumienie i kontakt językowy warunkują fizyczne i społeczne przetrwanie w tym środowisku (Iluk J. ,,Jak uczyć dzieci języków obcych”).
Baby City jest autorem jedynego na rynku polskim dwujęzycznego programu nauczania. Określa on najbardziej skuteczne metody pracy z małym dzieckiem, dla którego język angielski jest językiem obcym. Podstawa programowa uwzględnia specyfikę wieku rozwojowego, pozwala zaplanować proces oraz monitorować postępy dziecka w zakresie kompetencji językowych i ogólnorozwojowych.
Jakie są kryteria sukcesu?
- Jak najczęstszy kontakt z językiem obcym – odpowiednio wybrany jak i zmotywowany nauczyciel języka obcego towarzyszy dzieciom nie tylko podczas zajęć dydaktycznych, ale i w czasie innych aktywności dnia, by móc usłyszeć język w jak największej liczbie kontekstów.
- Rolą nauczyciela języka obcego jest przygotowanie dziecka do funkcjonowania w obecnym świecie, dostosowując działania do jego potrzeb i możliwości, tak aby rozbudzić jego chęć do nauki i ciekawość w procesie kształcenia.
- Program rozwija kompetencje językowe na odpowiednich etapach (słuchanie, mówienie, czytanie i pisanie), uwzględniając rozwój zainteresowań dzieci i polską podstawę programową.
- Język obcy nie jest celem, a środkiem do zdobywania wiedzy o świecie – program uczy umiejętności samodzielnego planowania i realizacji zadań, otwartości na odmienność, ciekawość świata, pracę w zespole, kreatywność, umiejętności matematyczne, przyrodnicze, informatyczne i inne oraz motywację i chęć do uczenia się.
- Motywacja budowana jest poprzez: wyjście poza środowisko przedszkolne, możliwości kontaktu z dzieci z innych krajów, uczestniczenie w projektach międzynarodowych.
- Nauczyciele pomagają nauczycielom – baza wiedzy i pomysłów aktywności jest stale rozwijana poprzez kontakt z innymi nauczycielami i wzbogacana o najlepsze praktyki z uwzględnieniem narzędzi heurestyki twórczej oraz metod coachingowych.
Czy Twoje dziecko potrzebuje dwujęzycznego środowiska?
Odpowiedz sobie na poniższe pytania:
- Czy chciałbyś, aby Twoje dziecko lepiej radziło sobie z rozwiązywaniem problemów, wychodziło poza utarte schematy odpowiedzi, było otwarte na inność?
- Czy chciałbyś, aby Twoje dziecko szybciej i sprawniej analizowało złożone informacje?
- Czy chciałbyś, aby lepiej komunikowało się z otoczeniem i nie miało problemów z nawiązywaniem relacji interpersonalnych?
- Czy chciałbyś, aby Twoje dziecko lepiej się uczyło i poprawiło zdolność koncentracji?
- Czy chciałbyś, aby Twoje dziecko mogło spełniać swoje marzenia o dalekich podróżach, wymarzonej pracy?
I na koniec…
- Czy chciałbyś, aby Twoje dziecko było zdrowsze i mniej podatne na choroby wieku starczego m.in. demencję, Alzheimera?
Tak. Wszystkie powyższe kwestie wynikają m.in. z dwujęzyczności. I są teorie udowodnione naukowo. Dwujęzyczność rozwija kreatywność, logiczne myślenie, ciekawość, uczy rozwiązywania problemów i radzenia sobie w sytuacjach stresowych. Osoby dwujęzyczne cechuje większa otwartość na kontakty międzyludzkie i nawiązywanie wartościowych relacji interpersonalnych. Osiągają lepsze wyniki w nauce i mają lepszą zdolność koncentracji.
Wprowadzenie dwujęzyczności u dzieci wymaga struktury, celów i monitoringu postępów oraz metodyki, która poprzez różne narzędzia motywuje do osiągania nieosiągalnego. Zatrudnienie native speakera to zdecydowanie za mało. Nie wystarczy także godzina zajęć dydaktycznych dziennie, wypełnienie kart pracy i znajomość słówek w obcym języku. Metoda immersji też nie będzie wystarczająca jeśli zabraknie zmotywowanych nauczycieli. Ten proces jest niezwykle wymagający jeśli chodzi o metody pracy i reagowanie na potrzeby rozwojowe. Od lat wspieramy nauczycieli i dzieci w tym procesie. Widzimy, że jest to wysiłek, który cudownie procentuje i jest jedną z wielu składowych przyczyniających się do szczęścia naszych dzieci – w końcu to o nie tutaj chodzi.
Jesteśmy nieustannie zachwyceni możliwością wspierania ich rozwoju – polecamy każdemu rodzicowi, który z troską podchodzi do wychowania i edukacji swojego dziecka.
